Ceza hukuku, toplumu korumak amacıyla belirli eylemleri suç olarak tanımlayan ve bu suçlara karşılık verilecek cezaları belirleyen hukuk dalıdır. Temel olarak, bireylerin veya toplumun diğer üyelerine zarar verebilecek eylemlerini düzenler ve cezalandırır. Ceza hukukunun temel amacı, suç işlenmesini caydırmak, suç işleyenleri cezalandırmak ve toplumda adaleti sağlamaktır..

Ceza hukuku, genellikle iki ana kategoriye ayrılır:

Maddi Ceza Hukuku: Suçların ne olduğunu ve hangi cezaların uygulanacağını tanımlar. Örneğin, hırsızlık, dolandırıcılık, cinayet gibi eylemler maddi ceza hukuku kapsamında suç olarak tanımlanır ve bu suçlara karşılık gelen cezalar belirlenir.

Usul Ceza Hukuku: Suç işlendiğinde yürütülecek süreçleri, yani soruşturma, kovuşturma ve yargılama prosedürlerini düzenler. Bu, bir suçun işlendiğinden şüphelenildiğinde nasıl bir soruşturma yapılacağını, suçluların nasıl yargılanacağını ve haklarının nasıl korunacağını içerir.

Ceza hukuku, bireylerin haklarını korurken toplumsal düzeni ve güvenliği de sağlamayı amaçlar. Bu sebeple, suç ve ceza dengesi adalet, orantılılık ve insani değerler çerçevesinde kurulur. Ceza hukukunun uygulanmasında, suçluların haklarına saygı gösterilmesi ve masumiyet karinesi gibi temel hukuki prensipler önemli bir rol oynar.